Metamarxism (μέρος 2ο), η Σύνοψη: Οι Αναλλοίωτες και μια μεγάλη προσθήκη

Δοκιμάστε desktop site επιλογή όσ@ μας διαβάζετε από κινητό - αλλιώς εμφανίζει τα γράμματα θολά *

"Ο μόνος ορθόδοξος μαρξισμός είναι ο αιρετικός" (Σάββας Μιχαήλ)

"Οι μεγάλες εποχές της ζωής μας είναι αυτές που επανεξετάζουμε και

αναθεωρούμε τόσο τις καλές όσο και τις κακές μας ιδιότητες" (Φ.Β. Νίτσε)

"Για την διαλεκτική δεν υπάρχει τίποτα απόλυτο, αμετάβλητο, όσιο ή ιερό"

(Φρίντριχ Ένγκελς)

Όπως έγραψα και στο προηγούμενο μανιφεστοειδές άρθρο

πρόκειται να ξεκινήσω την μεταμαρξιστική κριτική μέσα

από την αυτοκριτική, κάνοντας αποτίμηση του έργου μου

ως δημοσιογράφος, ως αρθρογράφος αλλά και στα κείμενα

που αναδημοσίευσα από την ιστορία της επαναστατικής

σκέψης. Πριν ξεκινήσω όμως την κριτική αυτή και αφού

έχω ήδη δημοσιεύσει έναν τεράστιο πρόλογο θέλω να

συνοψίσω το πνεύμα σε λίγες γραμμές για να μη χαθεί η

ουσία μέσα στην υπερανάλυση.

Αρχικά ως μεταμαρξισμό δεν ορίζω μια κάποια

απομάκρυνση από το μαρξισμό. Ενδεχομένως μπορεί να

είναι μια απομάκρυνση, ή, στην ακραία περίπτωση, σε ρήξη

με τους αυτοαποκαλούμενους μαρξιστές. Οι οποίοι

μαρξιστές χαρακτηρίζονται στην πλειοψηφία τους από κάτι

χειρότερο από απομάκρυνση από το μαρξισμό – η

συντριπτική πλειοψηφία των μαρξιστών όπως έλεγε ο Λένιν

ΔΕΝ είναι μαρξιστές, και η κατάσταση στο κίνημα

παραμένει ίδια όπως ακριβώς στην εποχή του Βλαδίμιρου.

Ως μεταμαρξισμό ορίζω ως την εγγενή ιδιότητα της

εκπαίδευσης πάνω στο μαρξισμό και της εφαρμογής του

μαρξισμού πάνω στην στην πραγματικότητα που τον κάνει

να είναι μαρξισμός: την ιδιότητα να μιλά για τον εαυτό του,

την ιδιότητα να εξηγεί τον εαυτό του, την ιδιότητά του ως

διαλεκτική θεωρία να εξελίσσεται διαλεκτικά μαζί με την

πραγματικότητα την οποία αλλάζει, την ιδιότητα να

βελτιώνεται, την ιδιότητα να χαράσσει στρατηγική. Κοινώς

ως μεταμαρξισμός ορίζεται η μαρξιστική θεωρία στην

διαλεκτική αυτοεξέλιξή της! Με άλλα λόγια είναι ο

δημιουργικός μαρξισμός

Ωστόσο όπως πολύ σωστά έγραψε ο Λένιν στα Φιλοσοφικά

του Τετράδια μόνο η σοφιστεία σχετικοποιεί άνευ όρων και

άνευ ορίων ενώ για την διαλεκτική υπάρχει πάντα κάτι

απόλυτο μέσα στο σχετικό. Και όπως συμπλήρωσε ο

Τρότσκυ στα δικά του Φιλοσοφικά Τετράδια τα πάντα ρει

αλλά όχι έξω από όρια. Δεν θα μπορούσαμε να μιλάμε για

μαρξισμό, μεταμαρξισμό, τροτσκισμό και κουραφέξαλα αν

δεν είχαμε ορίσει τα όρια μας και τις αναλλοίωτές μας.

Αν κρίνω έναν θεμελιώδη σκοπό του μαρξισμού είναι αυτό

που γράφει και ο Μαρξ στην Γερμανική Ιδεολογία ότι για

να πραγματωθούν ως υποκείμενα οι προλετάριοι θα πρέπει

ως πρώτο καθήκον να καταργήσουν το βασικό όρο που τους

απαγορεύει να είναι δηλαδή την τωρινή μορφή οργάνωσης,

το κράτος. Το κράτος πάει πακέτο με τον καπιταλισμό όπως

είναι γνωστό τοις πάσι αλλά και πακέτο με την ιδεολογία.

Οτιδήποτε κοιτάξουμε ή διατυπώσουμε αποτελεί

αντανάκλαση της καπιταλιστικής ιδεολογίας.

Ο ορίζοντας γεγόνοτων μας είναι το σημείο που σταματάνε

να υπάρχουν ο καπιταλισμός και το κράτος. Δεν έχουμε την

παραμικρή ιδέα του πώς θα είναι ο άνθρωπος μετά, τι θα

θέλει, πώς θα οργανώσει τη ζωή του, τι κριτική θα κάνει σε

μας (ούτε καν αν θα μας μνημονεύει. Δεν ξέρουμε πώς θα

είναι οι απόγονοί μας απαλλαγμένοι από τα καπιταλιστικά

δεσμά. Ό,τι και να πούμε θα είναι απλές εικασίες και

φαντασιώσεις και το πιθανότερο είναι πως η

πραγματικότητα (αν ζούμε να τη δούμε) θα μας εκπλήξει!

Ποια είναι τα εργαλεία μας? Εδώ επιστρέφω στις

τροτσκιστικές μου καταβολές και αναδιατυπώνω το Όλον

του Τροτσκισμού όπως αυτό διατυπώθηκε από τον ιστορικό

ηγέτη της Τετάρτης Διεθνούς Τζέρι Χίλι. Διαλεκτική

εκπαίδευση των στελεχών, διαρκής επανάσταση και

Τέταρτη Διεθνής.

Όπως έγραψα και στο προηγούμενο άρθρο: “Ωστόσο η

κατάργηση του κράτους απαιτεί στρατηγική, διεθνή

συντονισμό και πρόγραμμα. Ο διεθνισμός δεν μπορεί

να είναι μόνο ένα ιδεώδες – αποτελεί γνήσιο

συστατικό στρατηγικού προγράμματος για να είναι

πιο εύκολη η διάλυση του κράτους. Το κράτος δεν

μπορεί να διαλυθεί σε μία μόνο χώρα, όσο υπάρχουν

ιμπεριαλιστικός κλοιός στο εξωτερικό και εσωτερικά

εμπόδια όπως εθνικισμός και πατριαρχεία στο

εσωτερικό η αυτόματη κατάργηση των κρατικών θεσμών

χωρίς την άμεση αντικατάσταση τους θα αποτελέσει

αυτοκτονία της επανάστασης”.

Η Τέταρτη Διεθνής δεν είναι ούτε ένα πολιτικό φετίχ ούτε

έν όπως μας κατηγορούν διάφορα ρεύματα όπως

σταλινικοί, μαοσταλινικοί και ρεβιζιονιστές του Διεθνούς

Σοσιαλιστή. Η Τέταρτη Διεθνής είναι μια βάση της

στρατηγικής με σκοπό τον συντονισμό των εθνικών

τμημάτων, την υποστήριξη των περιοχών που κάνουν άλμα

προς την εργατική εξουσία στις ιμπεριαλιστικές

μητροπόλεις και τους υποϊμπεριαλιστές συμμάχους τους,

ανάπτυξη συντροφικών σχέσεων ανάμεσα σε κομμουνιστές

από όλο τον κόσμο, πηγή ανάλυσης με βάση τη

συνδυασμένη και ανισόμερη ανάπτυξη του πλανήτη, και

όταν με το καλό έχουμε εργατική εξουσία τότε σαν μέσο να

βοηθήσουν τα εργατικά κράτη τον αγώνα των κομμουνιστών

στις υπόλοιπες χώρες. Είναι ο άσσος στο μανίκι της

διαλεκτικής και της στρατηγικής της στην δράση.

Και εδώ έρχομαι στη στρατηγική του μαρξισμού: την Διαρκή

Επανάσταση. Η Διαρκής δεν έχει καμία σχέση με αυτό που

λέγανε οι αγράμματοι χωροφύλακες ότι και καλά οι

τροτσκιστές δεν αρκούμαστε σε μία επανάσταση αλλά

θέλουμε να επαναστατούμε συνέχεια. Αν πρέπει να την

περιγράψω με λίγα λόγια θα έλεγα ότι η Διαρκής είναι το

σπάσιμο κάθε ιδεαλιστικής φόρμουλας (όπως η θεωρία των

σταδίων) ή φετιχισμού στην πολιτική δράση (για τους

θεολογικά μορφωμένους θα έλεγα ότι περιέχει μέσα της και

το κινεζικό wu wei, την αβίαστη δράση του ταοϊσμού) σε

συνδυασμό με την λογική του μεταβατικού προγράμματος

του προγράμματος που συνδυάζει άμεσες λύσεις στα

τρέχοντα προβλήματα της εργατικής τάξης με την

διεκδίκηση του κοινωνικού μετασχηματισμο και της

ανατροπής του καπιταλισμού.

Όσο ο αριστερόστροφος οππορτουνισμός αναβάλει τις

λύσεις των ζωτικών προβλημάτων για μετά την νίκη ενώ ο

δεξιόστροφος αδιαφορεί για την νίκη εστιάζοντας στο

τώρα, η Διαρκής Επανάσταση κλείνει την πόρτα στον

οππορτουνισμό και ανοίγει την πόρτα στο μεροκαματιάρη,

την νοικοκυρά, τη νεολαία, τους μετανάστες και τους

ανέργους που οι αριστερές αγκιλώσεις έχουν στην

καλύτερη σαν παιδιά για τα θελήματα στην χειρότερη σαν

τοτέμ που προσκυνάνε αλλά ποτέ δεν τους αφήνουν χώρο

στην ζωντανή πολιτική δράση! Οι άνθρωποι της τάξης μας

ξέρουν να πούνε στους ινστρούχτορες πως όταν θέλεις

να περάσεις στόκο ή να σοβαδίσεις ξεκινάς από μια άκρη

και δεν περιπλανιέσαι σε ερήμους από ιδέες ή τρικυμίες από

ανεφάρμοστες επαναστατικοφανείς φόρμουλες

Τέλος η διαλεκτική εκπαίδευση – η διαλεκτική είναι η

φιλοσοφία που εφαρμόζεται σε όλα τα παραπάνω. Χωρίς

εκπαίδευση στην διαλεκτική δεν πας πουθενά. Δεν γίνεται

να εμπιστευτούμε αυτό το καθήκον σε λίγους και εκλεκτούς

που κανείς δεν μπορεί να υποσχεθεί αν στην κατάλληλη

ώρα δεν έχουν φυλακιστεί ή δεν έχουν εκφυλιστεί ή αν θα

ζούνε ακόμα. Δεν μπορούμε να αμελήσουμε την

εκπαίδευσηστην διαλεκτική από τη μεγάλη μάζα του

κινήματος που ποτέ δεν ξέρουμε ποιος θα αναδειχθεί από

το ιστορικό προτσές σε σημαίνουσα ή ηγετική

φυσιογνωμία. Η εξάσκηση ενός επαναστάτη στη διαλεκτική

είναι όσο απαραίτητη όσο είναι η εξάσκηση ενός πιανίστα

στις κλίμακες έγραψε ο Τρότσκυ στην Υπεράσπιση του

Μαρξισμού.

Και εδώ έχουμε μία απόρια της διαλεκτικής. Το όραμα του

μετανθρωπισμού (posthumanism). Σε αντίθεση με το

μεταμαρξισμό (metamarxism) ο μετανθρωπισμός αρνήται,

προσπερνάει και ξεπερνάει τον ανθρωπισμό, μια ιδεολογία

που κατάγεται από τους χριστιανούς πατέρες, ζημώθηκε

μέσα από τους αναγεννεσιακούς ιδεαλιστές διανοούμενους

και απογειώθηκε με το την φιλελεύθερη αστική ιδεολογία.

Είναι άμεση συνέπεια της διαλεκτικής η οποία δεν θεωρεί

τίποτα στάσιμο, μόνιμο ή απαράβατο. Ο άνθρωπος στην

προσπάθεια να πραγματωθεί ως υποκείμενο ξεπερνάει τον

εαυτό του τόσο ως άτομο όσο και ως άνθρωπος. Το

ξεπέρασμα του κράτους δεν ξέρουμε κατά πόσο θα οδηγήσει

στο ξεπέρασμα του ανθρώπου ως βιολογική οντότητα ή την

εμφύτευσή του στο όραμα των cyborgs αλλά ως κοινωνική,

πολιτική και ηθική οντότητα θα περάσει στο παρελθόν. Ο

άνθρωπος ως ιδεολογική κατασκευή θα δώσει τη θέση του

σε ένα νέο “πολιτικό και επιστημονικό ον” (δανείζομαι τον

ορισμό του αριστοτέλη) που οι βάσεις του ιδεαλιστικού και

φιλελεύθερου ανθρωπισμού δεν θα τον χωράνε.

«Εξάλειψη κάθε κοινωνικής και πολιτικής ανισότητας» – κι

αυτή είναι μια πολύ συζητήσιμη φράση αντί για

«κατάργηση κάθε ταξικής διαφοράς». Από χώρα σε χώρα,

από επαρχία σε επαρχία, ακόμα και από μέρος σε μέρος, θα

υπάρχει πάντα μια κάποια ανισότητα στις συνθήκες ζωής,

που θα μπορεί κανείς να τη μειώσει στο ελάχιστο, αλλά που

δεν θα μπορέσει ποτέ να την εξαλείψει ολότελα. Οι

κάτοικοι των Άλπεων θα έχουν πάντα άλλες συνθήκες

ζωής από τους ανθρώπους του κάμπου. Η αντίληψη της

σοσιαλιστικής κοινωνίας σαν βασιλείου της ισότητας είναι

μια μονόπλευρη γαλλική αντίληψη που στηρίζεται στο

παλιό σύνθημα «ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα», μια

αντίληψη που σαν στάδιο εξέλιξης της εποχής της και του

τόπου της ήταν δικαιολογημένη, που όμως θα έπρεπε τώρα

να έχει ξεπεραστεί, όπως όλες οι μονομέρειες των

προηγούμενων σοσιαλιστικών σχολών, γιατί προκαλούν

μονάχα σύγχυση στα μυαλά, και γιατί βρέθηκαν πιο

ακριβείς τρόποι παρουσίασης του ζητήματος (Καρλ Μαρξ,

Κριτική του Προγράμματος της Γκότα)

«Αποκαλούμε τη διαλεκτική μας υλιστική, γιατί οι ρίζες της

δεν βρίσκονται ούτε στον ουρανό ούτε στα βάθη της

“ελεύθερης βούλησής” μας αλλά στην αντικειμενική

πραγματικότητα, στη Φύση. Η συνείδηση βγήκε από το

ασυνείδητο, η ψυχολογία από τη φυσιολογία, ο οργανικός

κόσμος από τον ανόργανο, το ηλιακό σύστημα από τα

νεφελώματα. Σ’ όλα τα σκαλοπάτια αυτής της ανάπτυξης

οι ποσοτικές αλλαγές μετατρέπονταν σε ποιοτικές. Η

σκέψη μας, κι εδώ περιλαμβάνεται και η διαλεκτική

σκέψη, είναι μια μόνο από τις μορφές έκφρασης της

μεταβαλλόμενης ύλης. Σ’ αυτό το σύστημα δεν υπάρχει

θέση ούτε για το Θεό ούτε για το Διάβολο, ούτε για

αθάνατες ψυχές ούτε για αιώνιους κανόνες νόμων και

ηθικής. Επειδή η διαλεκτική της σκέψης έχει βγει από τη

διαλεκτική της Φύσης, έχει κατά συνέπεια ένα πέρα για

πέρα υλιστικό χαρακτήρα»

(Λεόν Τρότσκι, Στην Υπεράσπιση του Μαρξισμού)

Όπως φαίνεται και στα παραπάνω ο μαρξισμός δεν είναι

μια ιδεολογία που υπακούει στο Ελευθερία-Ισότητα-

Αδελφότητα των τεκτόνων της Γαλλικής Επανάστασης ούτε

ένας σοσιαλιστικός μοραλισμός σαν αυτούς των ουτοπικών

σοσιαλιστών ή σαν αυτούς των αυτοαποκαλούμενων

μαρξιστών. Η συζήτηση για αιώνια και απαράβατα

ανθρώπινα δικαιώματα είναι συζήτηση του αστικού

φιλελεύθερου μοραλισμού και των ηθικών του αξιών. Ο

μαρξισμός είναι μία ζωντανή πάλη που θέλει να

αντικαταστήσει τον κόσμο που μέτρο των αξιών είναι το

χρήμα με τον κόσμο που μέτρο των αξιών θα είναι οι

ανάγκες, οι επιθυμίες και οι ηδονές του ανθρώπου. Ο

σεβασμός και η προσφορά στον συνάνθρωπο δεν θα μπλέκει

με όρους ιεραρχίας, νόμων ή φιλανθρωπίας αλλά σε

καθεστώς αγάπης όπως έλεγε ο Μαρξ και μάλιστα ερωτικής

αγάπης, δηλαδή άνευ όρων και άνευ ορίων. Και αφού

τελειώσαμε με τσιτάτα από τη Γερμανική Ιδεολογία

(καθόλου το αγαπημένο μου βιβλίο, μη το ξαναπείτε) πρέπει

να ξεκαθαρίσουμε με ένα πολύ συγκεκριμένο καθήκον και

το πιο απαραίτητο πριν συνεχίσω με την κριτική μου στο

Υπάρχον (και στο υπάρχον κίνημα απέναντι στο υπάρχον):

τον απολογισμό του συντακτικού μου έργου στο παρόν

ιστολόγιο!